Trafik Kazalarında Talep Edilen Maddi-Manevi Tazminat, İş Görmezlik Ödeneği ve Zamanaşımı

Trafik Kazaları Nedeniyle Talep Edilebilecek Tazminatlar; Maddi-Manevi Tazminat, İş Görmezlik Ödeneği, Destekten Yoksun Kalma Tazminatı, zamanaşımı

Trafik kazası tazminatlarının tanımı genel olarak; hukuki niteliği itibariyle bir haksız fiil sonucunda mağdur olan sürücünün kazaya sebebiyet vermiş olan bu haksız fiil sorumlularına karşı maddi ve manevi tazminat davasını açabilmesidir. Bu sorumlular ise; 1)Aracın sürücüsü, 2)Aracın sahibi, 3)Aracın işleteni, 4)Sigorta şirketi olup bu ilgililerden sorumlu olana karşı açılan maddi veya manevi tazminat davalarıdır. Aracın Sürücüsüne karşı; kusurlu olan araç sürücüsü aleyhine açılan tazminat davası, Aracın Sahibi; kural olarak aracın işleteni olarak kabul edilir ve tazminat sorumluluğu vardır, Aracın İşleteni ise her türlü zarardan sorumlu olduğundan işletene de maddi manevi tazminat davası açılabilmektedir. Kazaya karışmış olan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamına göre hangi sigorta şirketi tarafından yapıldıysa o Sigorta Şirketi de sorumludur. Alt başlıkları olarak mağdur olan sürücünün yaralanması, sakatlanması ve ölümü halinde tazminat davalarının konusu ve içeriği de beraberinde değişmektedir.

Trafik Kazalarında Tazminat İstemlerinin Süresi;

Trafik kazaları sonucunda yaralanma meydana geldiyse taksirle adam yaralama suçu; ölüm varsa taksirle adam öldürme suçu meydana gelir. Bu sebeple trafik kazası sonucunda ölüm ve yaralanma olması halinde ceza kanununda o suç için öngörülmüş olan dava zamanaşımı süresi ne ise tazminat davaları için de dava açma süresi o kabul edilmektedir. Bu durumda; yaralanmalı trafik kazalarında tazminatların istem süresi kaza tarihinden itibaren 8 yıldır. Ölümlü trafik kazalarında ise bu süre kaza tarihinden itibaren 15 yıldır şayet aynı olayda hem ölüm, hem yaralanma varsa tümü için tazminat isteme süresi 15 yıldır.

Trafik Kazalarında Maddi ve Manevi Tazminatı Kimler Talep Edebilir? Trafik kazası sonucunda maddi manevi zarara uğramış herkesin meydana gelen zarar karşısında zarara uygun bir tazminat davası açması mümkündür. Eğer trafik kazası mağduru hayatta ise; kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Bu noktada manevi tazminatın kapsamı için; manevi tazminat olay sebebiyle duyulan acı ve elemin biraz da olsa giderilmesini amaçlamaktadır. Yaralanan kişi manevi tazminat isteminde bizzat kendisi bulunabileceği gibi yaralanan kişinin yakınları ise uzuv kaybı ve ağır bedensel yaralanma halinde manevi tazminat isteminde bulunabilirler. Manevi tazminat ile; zarara uğrayan kişide huzur duygusunun yaratılması ve zarar görenin kısmen de olsa rahatlatılması amaçlanmaktadır. Bu sebeple manevi tazminat istemi zenginleşme aracı olarak kullanılmamalıdır. Olayın meydana geliş şekli ve tarafların kusur hali, sosyal ve ekonomik durumu da göz önünde bulundurularak uygulamada mahkemelerce manevi tazminat miktarı tespit edilmektedir. Şayet trafik kazası mağduru ölmüş ise; mağdurun vefatı ile maddi ve manevi zarar gören yakınlarından mirasçıları olan; (annesi, babası, eşi, çocukları, kardeşleri, nişanlısı) bakım ve desteği altındaki kişiler maddi ve manevi tazminatlarını alma haklarına sahiptir. Ölümlü trafik kazalarında, ölenden yaşarken destek alan herkes maddi ve manevi tazminat davası açabilme hakkına sahiptir. Trafik kazalarının ölümlü, yaralanmalı ve sakatlanmalı olması hallerine göre açılacak tazminat davaları şu şekildedir;

Ölümlü trafik kazalarında; Ölen kişinin yakınları, ölen kişinin desteğinden yoksun kaldıkları takdirde destekten yoksun kalma tazminatı ile cenaze ve defin masrafları adı altında maddi tazminat talep edebilir. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı için ölenden yaşarken destek alan herkes bu davayı açabilmektedir. Ölen evliyse eşi ve çocuklarına, bekar ise anne babasına destek verdiği karine olarak kabul edilmektedir karinenin kabulüne göre bu kişilerin ölenin desteğinden yararlandıklarını ispat etmelerine gerek yoktur. Ölen kişinin yakınlarının talep edebileceği diğer tazminat ise manevi tazminat talebi olup; duydukları elem, acı ve üzüntü nedeniyle manevi tazminat talep edebilmeleri hakkıdır. Ölenin yakınları her türlü cenaze giderleri, ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderlerini talep edebileceklerdir.

Yaralanmalı trafik kazalarında; Yaralanmalı trafik kazalarında, kaza neticesinde mağdur olan sürücünün yaralanması halinde kişinin yaşamı devam ettiği için yakınlarının destekten yoksun kalma tazminat talep etme hakkı yoktur. Trafik kazası neticesinde kazada yaralanan kişi, tedavi gördüğü süreç içerisinde çalışamadığı için mahrum kaldığı gelirlerin tazminini ve kaza dolayısı ile yapılan tedaviye ilişkin giderleri isteyebilir. Bu istemler; yaralanan kişinin her türlü tedavi giderleri, yaralanan kişinin kazanç kaybı, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar, ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıp kalemleridir. Ayrıca kaza nedeniyle yaşanan elem ve ızdırap için manevi tazminat talep etme hakkına sahiptir.

Sakatlanmalı trafik kazalarında; Ağır bedensel yaralanmanın kapsamında kabul edilen ve Yargıtay’ın da uygulamasına göre; “Yaralanan kişinin uzuv kaybı yaşaması veya hayati fonksiyonlarını yerine getirememesi” olarak kabul edilmektedir. Kişi kaza nedeniyle sakat kalırsa buna göre kişi sakatlık oranına ve tüm ömrünün geri kalanına göre meydana gelecek iş gücü kaybına yönelik zararını, tedavi masraflarını maddi tazminat olarak talep edebilecek ve duyulan acı ve ızdırap nedeniyle de manevi tazminat talep edebileceklerdir.

İş Görememezlik Ödeneği

Geçici iş göremezlik ödeneği; iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde sigortalıya Sosyal Güvenlik Kurumu’ nca yapılan bir ödeme olup bunun dışında sigortalı kişinin geçirdiği trafik kazası sebebiyle kazanın niteliğine göre de geçici iş göremezlik ödeneği ödemesi yapılabilmektedir. Ülkemizde her yıl binlerce trafik kazası olmaktadır. İnsan gücü kaybı, yaralıların tedavi süreçleri ve maliyetleri, yaşamını engelli olarak sürdürmek zorunda kalanlar trafik kazası sonucunda mağduriyet yaşayanlardır. Trafik kazası sonucu iş göremezlik raporu alan sigortalı kişinin geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmesi için sigortalının geçirdiği trafik kazasının niteliği iki şekilde olabilir; hastalık niteliğindeki trafik kazası ve iş kazası niteliğindeki trafik kazası. Trafik kazası sonucunda, Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşmalı sağlık kuruluşlarının hekim veya sağlık kurullarınca verilecek raporlarla iş göremezliğin kanıtlanması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği verilebilecektir. Bu geçici iş göremezlik ödeneği, hem iş kazası hem de günlük hayatın olağan akışı içerisinde meydana gelen trafik kazaları sonucunda ödenebilmektedir.