1-) Tazminat hukuku ile ilgili tanım, açıklama ve faydalı bilgiler;
Tazminat hukuki literatürde; hukuka aykırı bir eylem sonucunda meydana gelen maddi veya manevi zarara karşılık olarak ödenen bedel, zarar ödemesi olarak tanımlanmaktadır. Tazminat, zararların giderilmesini amacıyla sorumlu tarafından zarar görene ödenen veya mahkeme tarafından ödenmesine karar verilen parasal veya bir değer veya edim olup yazımızın devamında tazminat türleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Tazminat davaları ise temel yasal dayanağını; Borçlar Kanunun haksız fiil düzenlemelerinde bulmaktadır. 6098 sayılı TBK'nın, 49. maddesine göre: “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”
1)Ölümlü Kaza; Ölümle sonuçlanan trafik kazalarında kazada sorumlu kişilere tazminat davası açılabilmektedir. Tazminat davası, ölen ya da yaralanan kişinin ailesi ya da yakınları tarafından açılmaktadır. Ölümlü trafik kazaları nedeniyle açılan tazminat davalarında tazminat sorumlularından aşağıdaki zararlar talep edilebilir (BK md.53)
a)Manevi tazminat: Ölenin yakınları bunlar; (anne, baba, eş, çocuklar, kardeşler, nişanlı) ölüm neticesinde duydukları elem, acı ve ızdırap duyguları nedeniyle manevi tazminat talep edebilirler.
Bunun dışında;
b))Ölenin her türlü cenaze gideri,
c)Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri,
d)Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Trafik kazasında ölen kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı veya destek verdiği herhangi bir kişi) kaza nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölenin hayat boyu desteğinden mahrum kalan kişilerin açtığı bir maddi tazminat davası türüdür. Destekten yoksun kalanlar, muhtemel destek süresi boyunca ölenden elde edecekleri mali menfaati tazminat sorumlularından talep edebilir.
Ölümlü ve yaralamalı trafik kazaları aynı zamanda ceza hukukunu da ilgilendirdiğinden, sadece tarafların kendi aralarında anlaşmaları yetmemektedir. Trafik kazalarında kusursuz sorumluluk ilkesi geçerli olup, maddi tazminat hakkında haksız fiillere ilişkin hükümler uygulanacaktır. Manevi tazminat ve mahrum kalınan destek zararı için ayrıca Asliye Hukuk Mahkemesinde tazminat davası açılması gerekmektedir.
2)Yaralanmalı Kaza; Yaralanan kişi yaralanma nedeniyle çalışma hayatı boyunca uğrayacağı işgücü kaybı nedeniyle maddi tazminat; trafik kazası nedeniyle uğradığı elem, keder ve acı nedeniyle de manevi tazminat talep edebilmektedir. Trafik kazası nedeniyle ağır bedensel bir yaralanma meydana gelmişse, yaralanan kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı) da sadece “manevi tazminat davası” açabilmektedir.
3)Maddi Hasarlı Kaza; Trafikte seyir halinde olan her aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMMS) ile güvence altına alınması zorunludur. Meydana gelen trafik kazaları neticesinde kazaya karışan araçta oluşan zararlar halinde kazaya neden olan aracın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası bulunması halinde sigorta şirketi tarafından zararlar karşılanacaktır.
4)Araç Değer Kaybı; Araç değer kaybı, yaşanan bir trafik kazası sonrasında hasar gören aracın durumunu nitelendirmektedir. Bu tanım, hasar alan aracın onarım görüp eski haline geri dönse dahi ikinci el piyasasındaki düşüşü ifade etmektedir. Araç değer kaybı tazminatı ile araç sahiplerinin bu mağduriyeti giderilmek istenmiştir. Araç herhangi bir trafik kazasına karışmışsa araçta meydana gelen maddi hasarlar sigorta poliçelerinden karşılanmaktadır.
5)İş Kazası; İş kazası; Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, sigortalının işveren tarafından görevle başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen mağduriyete uğratan olaydır. İşverence görevlendirilen diğer bir işçinin kullandığı araba ile görevde iken trafik kazası sonucu ölen işçinin mirasçıları işverene karşı tazminat davası açabilmektedirler. Bu durumda işveren sorumlu olup, şayet varsa ölenin kusuru oranında sorumluluktan kurtulur.
6)Sigorta Başvuruları; Trafik kazaları Tükiye’de sık şekilde yaşanan ve mağduriyet meydana getiren olaylardır. Kanunda yer alan düzenlemeler sayesinde trafik kazalarında meydana gelen maddi ve manevi zararlar giderilmektedir. Trafik kazalarıyla meydana gelen zararları tazmin edebilmek için 2918 sayılı Karayolları Trafik kanunda yapılan son değişiklikler birlikte zarar görenlerin dava açabilmek için öncelikli şart olarak trafik sigortasına başvuru yapılmasını zorunlu kılmaktadır. İlgili trafik sigortasına başvuru yapıldıktan sonra on beş gün içerisinde cevap vermediğinde veya talepleri karşılamadığında zarar gören; dava açma veya sigorta tahkim komisyonuna başvuru hakkına sahip olmaktadır. Sigorta şirketine başvuru yapılmadan veya on beş gün beklenilmeden tazminat davası açıldığında mahkeme, “dava şartı yokluğu nedeniyle” tazminat davasını usulden reddetmektedir.
7)Maddi ve Manevi Tazminat; Ölümlü trafik kazalarında; ölen kişinin yakınları, ölen kişinin desteğinden yoksun kaldıkları için destekten yoksun kalma tazminatı ile cenaze ve defin masrafları adı altında maddi tazminat talep edebilmektedirler. Ayrıca ölen kişinin yakınları duydukları elem, acı ve keder nedeniyle manevi tazminat talep edebilmektedir. Yaralanmalı trafik kazalarında; kazada yaralanan kişi, tedavi gördüğü süreç içerisinde çalışamadığı için mahrum kaldığı gelirlerin tazminini ve kaza dolayısı ile yapılan tedaviye ilişkin giderleri isteyebilir ayrıca kaza nedeniyle yaşadığı elem ve ızdırap için manevi tazminat talep de edilebilmektedir. Sakatlanmalı trafik kazalarında; kişi sakatlık oranına ve tüm ömrünün geri kalanına göre meydana gelecek iş gücü kaybına yönelik zararını, tedavi masraflarını maddi tazminat olarak talep edebilecek ve duyulan acı ve elem sebebiyle de manevi tazminata hak kazanabilecektir.
8)Destekten Yoksun Kalma Tazminatı; Destekten yoksun kalma tazminatı, bir maddi tazminat davası türüdür. Destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilmek için ölen kişiden yaşarken maddi destek alınıyor olması şarttır. Yaşarken destek alınmayan kişinin ölümü nedeniyle maddi tazminat talep etmek mümkün değildir. Ölümlü trafik kazalarında; ölen kişinin yakınları, ölen kişinin desteğinden yoksun kaldıkları için destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler.
9)Dava Süreçleri; Tazminat davası zamanaşımı Karayolları Trafik Kanunu md.109 ve 109/2 göre; “Trafik kazası nedeniyle zarar görenin, zararı ve faili öğrendiği tarihten itibaren başlayacak 2 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Zarara uğrayan, faili ve zararı daha geç öğrense bile her hâlükârda fiilin işlenmesinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi söz konusudur. Trafik kazası sonucunda ölüm veya yaralama varsa, ceza kanununda o suç için öngörülen dava zamanaşımı süresi ne ise, maddi ve manevi tazminat davası açma süresi de odur. Ceza davası devam ettiği müddetçe herhangi bir zamanaşımı süresine bağlı olmadan trafik kazası nedeniyle tazminat davası açılabilir.
10)Maluliyet Raporları; Maluliyet kaza sonucu vücut bütünlüğünde oluşan yetersizlik, kısıtlılık, azalma durumu olarak tanımlanmaktadır. Kişinin belli bir ya da birden fazla mağduriyet nedeniyle uzun süreli geçici ya da tamamen kalıcı olarak çalışma ve sosyal yaşamını devam ettirememe durumu ise kısmi ya da tam kalıcı maluliyet demektir. Trafik kazaları nedeniyle bedensel zarar gören kişiler, yaralanmalı kazalarda geçici ya da sürekli malul kalmaktadırlar. Kişilerin kaza neticesinde meydana gelen zarar sebebi ile talep edebilecekleri maddi tazminat oranlarının belirlenebilmesi için kişinin maluliyet oranlarının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin ilk olarak bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekir. Kişiler; doğrudan hastaneye başvurarak rapor almak yerine, SGK'ya başvurarak sevklerini gerçekleştirmesi gerekmektedir.
11)Kusur Raporları; Tazminat ölçüsü olarak kusur öğretide, hukuk düzeninin kınadığı, hukuka aykırı davranış biçimi olarak tanımlanmaktadır. Trafik kazaları yönünden kusuru sorumluluk hukukunun temel ilkelerine, toplumun değer yargılarına ve yürürlükteki yasaların emredici hükümlerine aykırı eylem ve davranışlar olarak tanımlanabilir. Hukuk mahkemesinde açılan tazminat davalarında, taraflar tüm delillerini sunduktan sonra, tarafların istemesi ve yargıcın da gerekli görmesi durumlarında, kusur belirleme yönünden bilirkişi görevlendirilecektir. 1) Kaza tutanakları,
2) C. Savcılığı Soruşturma dosyasındaki belgeler,
3) Ceza mahkemesi dosyasındaki belgeler ve duruşma tutanakları,
4) Taraf tanıkları,
5) Kusur oranlarını etkileyebilecek başka kanıtlar
bilirkişi ve mahkeme tarafından incelenecektir.
12) Maddi Tazminat Hesaplamaları; Sağlık giderleri teminatı üçüncü kişinin trafik kazası dolayısıyla tedavi masrafları, protez ihtiyacı, organ nakli gibi tedavi masraflarını teminat altına almaktadır. Kaza sebebiyle yaralanma sonucunda tedaviye başlandığı andan tedavinin sonuna dek geçen süreçte tedavi giderleriyle beraber bakıcı giderleri, kaza sebebi ile çalışma gücünün kısmen veya tamamen azalmasına bağlı giderler de sağlık gideri teminatıyla karşılanmaktadır.
13)Manevi Tazminat Hesaplamaları; Kural olarak manevi tazminatın tutarını belirleme görevi, hakimin takdirine bırakılmıştır. Hakim, Medeni Kanununun 4. maddesinde yer alan hakkaniyet ilkesi gözeterek, uygun miktarda tazminat takdir etmesi gerekir.
14)Haksız Fiiller; Haksız fiil, hukuk kurallarına aykırı bir şekilde diğer bir kişinin malvarlığı veya şahıs varlığında zarar meydana gelmesine neden olan fiillerdir. Zarara sebep olan fiilin öncelikle hukuka aykırı olması gerekmektedir. Hukuka aykırı fiil maddi ya da manevi bir zarara neden meydana getirmelidir. Zarara sebep olan kişi fiilinden dolayı kusurlu olmalı ve zararla zarara uğratan fiil arasında neden sonuç ilişkisi olarak da ifade edilebilecek bir illiyet bağı bulunması gerekmektedir.
15)Zararın Birliği İlkesi; Zararın birliği ilkesine göre aynı fiilin yol açtığı gerçekleşen ve gelecekteki zararlar bir bütün olarak ele alınmaktadır. Zarar arttıkça, her zarar derecesi için ayrı tazminat verilmez ve aynı fiil tek bir dava sebebi yaratır. Bu ilke, zarar meydana geldiği anda öngörülebilir olan ve gelecekte gerçekleşmesi kesin gözüyle bakılan zararlar bakımından geçerlidir. Gelir yoksunluğu, zararın hesap anından sonra gerçekleşmiş ise gelecekteki zararın bir çeşididir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, talep olmadığı sürece haksız rekabet fiili nedeniyle uğranılan gelir yoksunluğunun dava tarihine kadar hesaplanması gerektiğine karar vermiştir. Zararın birliği ilkesinin bir sonucu olarak, gelecekteki zarar olarak hesap anından sonra gerçekleşen gelir yoksunluğu için ayrı bir dava sebebinin olmaması nedeniyle davacının dava tarihinden sonra meydana gelen gelir yoksunluğu için ayrı bir dava sebebi yoktur.
b) Trafik Kazasından Kaynaklanan Maddi-Manevi Tazminat Davaları;
Trafik kazası; karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır.
Kaza neticesinde meydana gelen maddi ve bedensel zararların giderilmesi tazminat yolu ile olmaktadır. Bedensel zararların giderilmesi, maluliyet halinde kusur durumuna göre maddi ve manevi tazminat ile giderilmektedir. Ölümlü trafik kazalarında ölen kişinin bakmakla yükümlü olduğu kimseler tarafından koşulları var ise destekten yoksun kalma tazminatı ve tedavi ve bakıcı giderleri de alınmaktadır. Kazalar neticesinde meydana gelen tazminatların ödetilmesinde öncelikle sigorta şirketlerine başvurulmaktadır. Sigorta şirketleri ile anlaşma olmaması halinde dava açılması gerekmektedir.
Trafik kazalarından kaynaklanan maddi-manevi tazminat, rucü ve diğer dava türleri için tıklayınız...
c) İş Kazasından Kaynaklanan Maddi-Manevi Tazminat Davaları ve İş Kazası;
İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olaydır. İşçiye maddi ya da manevi zarar veren bir olayın iş kazası olarak değerlendirilebilmesi için aşağıdaki unsurun birlikte gerçekleşmesi gerekir. Buna göre;
Kazaya uğrayanın sigortalı olması, kazalının hemen veya sonradan bedenen veya ruhen zarara uğramış olması, kaza ile zarar arasında ''uygun nedensellik (illiyet) bağının” bulunması gerekmektedir.
İş kazası neticesinde ölüm meydana gelmiş ise işçinin bakmakla yükümlü olduğu kimseler tarafından destekten yoksun kalma tazminatı alınabilmektedir. Yaralanmalı iş kazaları sonucunda meydana gelen maluliyet ve kusur durumuna göre işyerinden maddi- manevi tazminat alınmaktadır. Kazaya uğrayan işçinin sürekli bir maluliyetinin olması halinde ise SGK tarafından malulen emekli edilebilmektedir.
İş kazalarından kaynaklanan maddi-manevi tazminat, rucü ve diğer dava türleri için tıklayınız...
2-)Trafik kazasından kaynaklanan madd-manevi tazminat davaları;
Trafik kazası; karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır.
Kaza neticesinde meydana gelen maddi ve bedensel zararların giderilmesi tazminat yolu ile olmaktadır.
Bedensel zararların giderilmesi, maluliyet halinde kusur durumuna göre maddi ve manevi tazminat ile giderilmektedir. Ölümlü trafik kazalarında ölen kişinin bakmakla yükümlü olduğu kimseler tarafından koşulları var ise destekten yoksun kalma tazminatı ve tedavi ve bakıcı giderleri de alınmaktadır.
Kazalar neticesinde meydana gelen tazminatların ödetilmesinde öncelikle sigorta şirketlerine başvurulmaktadır. Sigorta şirketleri ile anlaşma olmaması halinde dava açılması gerekmektedir.
Trafik kazalarından kaynaklanan maddi-manevi tazminat, rucü ve diğer dava türleri için tıklayınız...
3-) İş kazasından kaynaklanan maddi manevi tazminat davaları;
İş kazası ; İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olaydır.
İşçiye maddi yada manevi zarar veren bir olayın iş kazası olarak değerlendirilebilmesi için aşağıdaki unsurun birlikte gerçekleşmesi gerekir. Buna göre ;
Kazaya uğrayanın sigortalı olması,
Kazalının hemen veya sonradan bedenen veya ruhen zarara uğramış olması,
Kaza ile zarar arasında ''uygun nedensellik (illiyet) bağının bulunması gerekmektedir.
İş kazası neticesinde ölüm meydana gelmiş ise işçinin bakmakla yükümlü olduğu kimseler tarafından destekten yoksun kalma tazminatı alınabilmektedir. Yaralanmalı iş kazaları sonucunda meydana gelen maluliyet ve kusur durumuna göre işyerinden maddi- manevi tazminat alınmaktadır.
Kazaya uğrayan işçinin sürekli bir maluliyetinin olması halinde ise SGK tarafından malulen emekli edilebilmektedir.
İş kazalarından kaynaklanan maddi-manevi tazminat, rucü ve diğer dava türleri için tıklayınız...
Comments